Program doradztwa zawodowego w klasach VII i VIII
Szkoły Podstawowej nr 3
im. Bohaterów Powstania Warszawskiego
w Piastowie
Rok szkolny: 2021/2022
Szkolny doradca zawodowy: Monika Polesiak
„Zrozumienie samego siebie jest początkiem mądrości”
Krishnamurti
Spis treści
Wprowadzenie............................................................................................................................3
Cele programu .......................................................................................................................... 3
Metody wykorzystywane w zajęciach ..................................................................................... 4
Opis zakładanych efektów kształcenia....................................................................................... 6
Metody pomiaru osiągnięć ucznia............................................................................................. 7
Tematy zajęć ............................................................................................................................. 7
Ewaluacja programu.................................................................................................................. 8
Akty prawne ...............................................................................................................................8
Literatura dotycząca zagadnień związanych z doradztwem zawodowym …………………...10
Informacje dotyczące rynku pracy …………………...………………………………………10
Wprowadzenie
Zgodnie z art. 292 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe1 1 w roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 Ustawy – Prawo oświatowe, są realizowane w oparciu o program przygotowany przez nauczyciela realizującego te zajęcia i dopuszczony do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.
Zgodnie z ustawą program powinien zawierać treści dotyczące informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy i predyspozycjami zawodowymi – a zatem informacje edukacyjno-zawodowe, informacje dotyczące rynku pracy i informacje dotyczące samopoznania.
Rodzaje informacji w programie doradztwa:
-
Informacje dotyczące samopoznania
-
Informacje edukacyjno- zawodowe
-
Informacje dotyczące rynku pracy
Cele programu
Celem doradztwa zawodowego w klasie 7 szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania ścieżki swojej kariery i trafnego podejmowania decyzji dotyczących wyboru kierunku dalszej nauki przy wsparciu doradcy zawodowego.
Cele ogólne programu:
-
poznawanie samego siebie;
-
analiza informacji na temat systemu edukacji i rynku pracy;
-
poszerzanie własnych: wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych;
-
kształtowanie gotowości do wejścia na rynek pracy;
-
rozwijanie umiejętności uczenia się przez całe życie.
W programie ujęte zostały również cele szczegółowe w poszczególnych obszarach2:
W obszarze POZNANIE SIEBIE uczeń:
-
rozpoznaje swoje zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe);
-
charakteryzuje wartości z uwzględnieniem wartości pracy;
-
określa aspiracje i potrzeby związane z własnym rozwojem i możliwe sposoby ich realizacji.
W obszarze ŚWIAT ZAWODÓW I RYNEK PRACY uczeń:
-
wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody;
-
wskazuje drogi zdobycia wybranych zawodów; • uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
-
konfrontuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy oraz oczekiwaniami pracodawców.
W obszarze RYNEK EDUKACYJNY uczeń:
-
charakteryzuje strukturę systemu edukacji;
-
analizuje oferty szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego pod kątem możliwości dalszego kształcenia;
-
określa znaczenie uczenia się przez całe życie.
W obszarze PLANOWANIE WŁASNEGO ROZWOJU uczeń:
-
określa marzenia, cele i plany edukacyjno-zawodowe na bazie własnych zasobów;
-
planuje ścieżkę kariery, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów;
-
identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie kariery.
Metody wykorzystywane w zajęciach
W przygotowanych scenariuszach zajęć zaproponowano zastosowanie aktywnych metod nauczania. Pozwalają one uczniom na rozważanie, wyciąganie wniosków, rozwijanie kompetencji komunikacyjnych i współpracę w grupie. Popełnianie błędów oraz ich poprawianie w oparciu o szczegółową analizę stanowi istotną część procesu edukacyjnego. W celu uatrakcyjnienia zajęć, a także podniesienia energii grupy można wykorzystać elementy gamifikacji, np. przygotowanie quizu, który może stanowić np. element wprowadzający do zajęć lub utrwalający.
Przydatne linki:
-
https://www.youtube.com/watch?v=0iGWb0vANeg – film instruktażowy pokazujący, jak przygotować quiz w programie Kahoot;
-
https://www.youtube.com/watch?v=RBs340oUf2w – film instruktażowy pokazujący, jak przygotować quiz w programie Kahoot;
-
https://www.mentimeter.com/how-to – instrukcja zakładania konta w programie Mentimeter
Proponowane metody pracy:
-
ankieta,
-
autoprezentacja,
-
burza mózgów,
-
ćwiczenia grupowe,
-
debata „za i przeciw”,
-
dyskusja problemowa,
-
kolaż,
-
kwestionariusz,
-
lekcja odwrócona,
-
mini-wykład,
-
ocena pracy grupowej,
-
plakat,
-
rozwiązywanie problemów,
-
skojarzenia,
-
wirujące plakaty,
-
odwrócony cel
MOGĘ – CHCĘ – POTRZEBA
Program został przygotowany w oparciu o model „mogę – chcę – potrzeba”. Pierwsza grupa zajęć należących do kategorii „mogę” zawiera informacje o umiejętnościach, uzdolnieniach i talentach ucznia, druga część – zatytułowana „chcę” – daje wiedzę o pragnieniach, zainteresowaniach, planach i marzeniach młodzieży. Ostatnią składową programu stanowią zajęcia ukierunkowane na to, czego uczniom „potrzeba”, ich ramach przewidziane zostały ćwiczenia dotyczące rynku pracy, uwarunkowań społeczno-ekonomicznych, trendów w polityce zatrudnienia. Zakres treści w programie odpowiada potrzebom i możliwościom uczniów szkoły podstawowej. W proponowanych scenariuszach do tych zajęć dużo miejsca poświęcono pracy w grupie, gdyż jest to jedna z najbardziej poszukiwanych przez pracodawców kompetencji.
Opis zakładanych efektów kształcenia
W zakresie wiedzy uczeń:
-
posługuje się pojęciami związanymi z tematyką rynku pracy, kwalifikacji zawodowych;
-
identyfikuje swoje możliwości psychofizyczne i predyspozycje zawodowe;
-
wyjaśnia zależności pomiędzy zainteresowaniami a wyborem zawodu;
-
wymienia umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych
W zakresie umiejętności uczeń:
-
rozwija swoje zainteresowania;
-
wykorzystuje wiedzę teoretyczną z zakresu doradztwa zawodowego, aby trafnie określić swe predyspozycje, zdolności, umiejętności;
-
samodzielnie lub z pomocą doradcy planuje dalszą ścieżkę rozwoju edukacyjno- -zawodowego.
-
W zakresie kompetencji społecznych uczeń:
-
skutecznie współpracuje z kolegami w zespole;
-
przyjmuje twórczą i refleksyjną postawę wobec przekonań oraz sposobu postępowania innych ludzi;
-
rozwiązuje konflikty powstające podczas pracy zespołowej.
Metody pomiaru osiągnięć ucznia
Do pomiaru osiągnięć uczniów wykorzystane zostaną:
-
pytania ewaluacyjne stawiane uczniom na zakończenie zajęć,
-
indywidualne portfolio ucznia zawierające wymierne efekty jego pracy gromadzone sukcesywnie przez cały okres realizacji programu.
Tematy zajęć w klasie VII
Jeden temat zajęć obejmuje jedną jednostkę lekcyjną, tj. 45 minut.
-
Wszyscy jesteśmy zdolni!
-
Praca w grupie jako przykład kompetencji kluczowej.
-
Umiejętności a zawód.
-
Moje umiejętności.
-
Czym się interesuję?
-
Jak zaplanować przyszłość edukacyjno-zawodową
-
Moja przyszłość edukacyjno-zawodowa.
-
Zawody w moim najbliższym otoczeniu.
-
Od elektryka do kierownika.
-
Kompetencje na rynku pracy.
Tematy zajęć w klasie VIII
-
Informacje w zasięgu ręki, czyli poznaję ofertę szkół ponadpodstawowych.
-
Szkoła podstawowa i co dalej? Moja edukacyjna przygoda.
-
Wybieram zawód czy szkołę?
-
Rozpoznaję swoje aspiracje.
-
Szkoły zawodowe – szkołami pozytywnego wyboru.
-
Jak scharakteryzować współczesny rynek pracy?
-
Nowe zawody na rynku pracy.
-
Autoprezentacja, czyli sztuka przedstawiania siebie.
-
Wolontariat wstępem do kariery.
-
Kariera zawodowa. Co w trawie piszczy?
Ewaluacja programu
Proponowane techniki analizy jakościowej programu to:
-
analiza dokumentacji (dziennik – tematy zajęć),
-
analiza wytworów uczniów,
-
obserwacja poziomu zaangażowania i motywacji w zachowaniach uczniów,
-
rozmowa doradcza z uczniem.
Akty prawne
Zawierające zapisy dotyczące organizacji doradztwa zawodowego
-
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. 2016 poz. 1943 z późn. zm.),
-
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59),
-
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 60),
-
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół z dnia 31 marca 2017r., (Dz.U. 2017, poz.03);
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532).
Dotyczące kształcenia zawodowego i klasyfikacji zawodów
-
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2016 poz. 64 z późn. zm.),
-
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 31 marca 2017 r., (Dz.U. 2017, poz.860);
-
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 13 marca 2017 r. ; (Dz.U. 2017, poz. 622);
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, 10 kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356);
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 poz. 184 z późn. zm.),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. 2010 nr 244 poz. 1626 z późn. zm.),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze ogólnym – poziomy 1–4 (Dz.U. 2016 poz. 520),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze zawodowym – poziomy 1–8 (Dz.U. 2016 poz. 537),
-
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Dz.U. 2014 poz. 1145 (z późn. zm.),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U. 2015 poz. 673),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2012 poz. 977 z późn. zm.).
Inne
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. 2014 poz. 909),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. 2003 nr 6 poz. 69 z późn. zm.),
-
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. 2015 poz. 843 z późn. zm.)
Literatura dotycząca zagadnień związanych z doradztwem zawodowym dostępna jest na stronach:
http://www.eurodoradztwo.praca.gov.pl/en/publikacje/
http://euroguidance.pl/ksiazki/
http://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/
https://www.metis.pl/poradnictwo/
Narzędzia diagnostyczne i materiały metodyczne wspomagające proces rozpoznawania predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczniów dostępne są na stronach: https://men.gov.pl/pl/ksztalcenie-zawodowe/projekty-systemowe-i-konkursowe
http://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/
https://zasobyip2.ore.edu.pl/pl/publications/search?projectDecisionNumber=POKL.03.04.
03-00- 101%2F13-00&page=2&perPage=5&sort=id-desc
http://cdzdm.pl/materialy-na-zajecia-i-nie-tylko/
Informacje dotyczące rynku pracy dostępne są na stronach:
Główny Urząd Statystyczny – portal informacyjny, przydatne będą zwłaszcza dane i opracowania zawarte w Obszarze tematycznym: Rynek Pracy: http://stat.gov.pl/
Portal Publicznych Służb Zatrudnienia – przydatne będą zwłaszcza dane i opracowania zawarte w zakładce Rynek Pracy – Statystyki i Analizy, Rejestry i bazy zawierające m.in. Klasyfikację zawodów i specjalności oraz Publikacje zawierające Przewodnik po zawodach: http://psz.praca.gov.pl/
Centralna baza ofert pracy MRPiPS: http://oferty.praca.gov.pl/ Barometr zawodów: https://barometrzawodow.pl/
1 Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz.60 ze zm.)
2 Koncepcję obszarów celów szczegółowych zaczerpnięto z programów preorientacji i orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego przygotowywanych w projekcie „Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych”.
-